Voor een Victoriaans bal vertrok ik afgelopen weekend naar Bath. Dit werd gehouden in de beroemde Assembly Rooms, vooral bekend uit de 18e eeuw en de tijd van Jane Austen. Bath heeft een rijke geschiedenis die al begint voor de Romeinse tijd en die zich ontwikkelt rondom een natuurlijke bron van warm water dat opborrelt uit de aarde. De Kelten bouwen hier al een tempel om de godin Sulis te eren. De Romeinen maakten er de cultus Sulis-Minerva van en deze plek werd, vanwege haar Keltische oorsprong, Aqua Sulis genoemd. De Romeinen brachten loden pijpen aan en stenen constructies om de natuurlijke bron te beheersen en bouwden er een Romeins badhuis en een tempel. In de ‘cella’, een ruimte alleen toegankelijk voor priesters die de eeuwige vlam bewaakten, stond een levensgroot beeld van Minerva.

Het museum ‘The Roman Baths’ laat zien hoe het Romeinse badhuis er vroeger uitzag en welke veranderingen er door de eeuwen heen zijn aangebracht. Bath trekt al meer dan 2000 jaar bezoekers die komen voor het ‘helende’ water en haar sociale activiteiten rondom het badhuis.

In het water wordt sinds de jaren ’70 van de 20e eeuw niet meer gezwommen. Ik heb me door een gids laten vertellen dat dit kwam n.a.v. van een tragisch geval van een schoolmeisje dat daar met haar klas gezwommen had en ziek werd en is overleden. Het water schijnt niet zo helend meer te zijn vanwege algen en de gevaarlijke amoebe. Vreemd genoeg bieden ze het wel aan in het museum om het te drinken en dat heb ik niets vermoedend gedaan, en gelukkig nergens last van gehad.

In de Romeinse tijd was de ‘heilige bron’ overdekt met een enorm dak. Dit is niet langer het geval. In de 19e eeuw is een beeldengalerij aangebracht in Romeinse stijl. Hier kijken Romeinse keizers uit over het bad en de omliggende stad. Bezoekers aan Bath konden hier dan rondlopen, paraderen en naar de zwemmers beneden kijken, iets wat ook werd gedaan vanuit de deftige Pump Rooms vanaf de 18e eeuw.

In het museum zijn prachtige vondsten te zien en reconstructies van hoe het vroeger eruit zag.

Onderstaande foto’s geven een indruk van het fronton met Gorgon hoofd. Met lichten en projecties wordt weergegeven hoe het totaalbeeld eruit gezien moet hebben. Vreemd genoeg is het hoofd duidelijk mannelijk, terwijl Gorgon in de Griekse mythologie een vrouwelijke creatuur was. In de baard/haren zijn echter wel duidelijk slangen te zien.

Er zijn heel veel Romeinse munten gevonden (offers aan de goden), waaronder ook valsemunterij! Zouden de Romeinen die de valse munten geofferd hebben dit geweten hebben?

Vanwege de Romeinse beautysalon heeft dit badhuis natuurlijk mijn grote interesse. Ik vind het altijd prachtig om de echte vondsten te zien waar ik replica’s van gebruik, zoals haarpinnen, kammen, pincetten en spateltjes om make-up en andere producten op te brengen.

Wat ze in dit museum prachtig doen is de reconstructie via films en projecties van hoe het er vroeger uit zag èn aan toe ging in het badhuis. Ik was blij verrast door de naaktheid, terwijl Engeland eigenlijk veel preutser is dan Nederland. In de moderne thermen daar moet je wel zeker een badpak aan. Naakt in een badhuis lijkt daar in de moderne wereld ongehoord.

Je ziet hier allemaal bekende stadia uit de Romeinse beautysalon: epileren van de oksels met een pincet, ontharen van de benen met een soort voorloper van onze tegenwoordige wax en massage met oliën. Ook zie je het baden, kletsen van de dames onderling terwijl ze iets te eten nuttigen. De beelden zijn geprojecteerd op de plek waar vroeger de vloer zat (die soms verdwenen is) en in de ruimtes die zo functioneel gebruikt werden.

Ook zie je de Flavische haarstijl terug, in een vondst van een Romeins beeld van een vrouwenhoofd en in een reconstructie van een dame die haar toilet laat verzorgen door een slavin.

 

Waar ze het idee vandaan hebben om alle slavinnen in korte tunica’s met blote knieën rond te laten lopen weet ik niet. Ik ken maar één afbeelding van een vroedvrouw in een tunica met korte mouwen, maar verder dacht ik dat alle vrouwen, slavin of niet, lange tunica’s droegen tot op de enkels. Ik kan me voorstellen dat in het badhuis kortere kleding praktischer is, maar op het moment dat je je meesteres haar toilet verzorgd? Ik heb gevraagd naar de bron hiervoor aan de gidsen, maar helaas kon niemand me hier het antwoord op geven. De rechter afbeelding hieronder is een typisch Romeinse scene (Collectie: Musée National de Carthage) zoals ik me ook indenk dat het passend was in Engeland, maar mogelijk zijn hierin lokale verschillen?

Meer weten over de Roman Baths en haar archeologische opgravingen? Lees dan Roman Baths door Barry Cunliffe.