Eén van de onderdelen van het project Textiel uit Hollandse bodem is het kijken naar de werkwijze van hoe textiele vondsten gemaakt zijn. Dit betreft het kijken naar diverse weeftechnieken (waaronder ook kaart-en bandweven) maar ook naar knooptechnieken, sprang, net-technieken, kantklossen en breien).

Om deze technieken te achterhalen worden vrijwilligers betrokken bij het project om mee te denken over de maakwijze. Ze doen dit door vondsten na te maken en technieken uit te proberen. Na een oproepje op Facebook en via onze Instagram pagina voor dit project kregen we leuke reacties.

Hieronder een vondst met het proces naar het achterhalen van de techniek en het maken van een replica. Er is hier niet gekeken naar kleuren, maar echt naar de werkwijze van hoe de vondst gemaakt is. In dit artikeltje gaat het om een netvondst.

Vrijwilligster Thea Teunissen heeft zich verdiept in deze vondst. Haar eerste bevindingen zijn als volgt:

“Het net is zeer fijn geknoopt. Er ligt geen centimeter bij, maar ik schat dat de openingen maar zo’n 4 mm groot zijn. Het lijkt geknoopt op de manier zoals de vissers netten knopen. Ik heb op YouTube een filmpje gekeken om te zien hoe dat gedaan werd en ook een voorbeeld gekregen uit een boek van Martine. Ik wil even een proefmodel maken om te weten hoe het gaat. Om te beginnen heb ik iets nodig waar draad omheen gewonden kan worden. Volgens de hedendaagse methoden is daar een mooie naald voor.”

Het werken met hedendaagse materialen voor het maken van een historische replica is niet het meest wenselijke, maar soms is het moeilijk om aan goede replica’s van gereedschap te komen. Thea heeft als draadopwinder uiteindelijk een ijslolliestokje ingefreesd zodat ze er draad omheen kon winden. Ikzelf heb de smid waarmee ik voor middeleeuwse en 16e eeuwse projecten veel samenwerk gevraagd om een netboetnaald te maken naar aanleiding van vondsten uit Londen. In het Engels heten ze ‘netting needle’. Het is eigenlijk een steel met aan beide uiteinden een heel klein vorkje die door de fijne mazen van een net moet passen. De vondst uit het museum in Londen heeft een diameter van 1,19 mm en een lengte van circa 10,5 cm. Het vorkje weegt maar 0,98 gram. Helaas is het de smid niet gelukt om zo’n fijn instrument te maken. Hij heeft me doorverwezen naar een goudsmid om dit te maken.

Ondertussen ging Thea door met een proefje voor het net met een wollen draad. Zie hieronder het proces.

Inmiddels was ik in contact geweest met Sue Lamberton uit het Verenigd Koninkrijk. Ze is een onafhankelijk onderzoekster en gespecialiseerd in netten boeten in zijde. Haar heb ik gevraagd om uitleg te geven over de methode die ze gebruikt.

Deze methode kost wat moeite om onder de knie te krijgen. De eerste pogingen die Thea deed met zijde waren niet tot haar tevredenheid, zie onder. Door oefening echter, heeft Thea deze methode nu onder de knie. Ze heeft eerst een vrij grof haarnet gemaakt in rode wol, waarover binnenkort een bericht. Inmiddels is ze bezig met de hele fijne zijde om hier een haarnet mee te maken. Van vondst naar het achterhalen van de techniek naar een replica in dezelfde maat is dus nog een heel proces.

Het project Textiel uit Hollandse bodem wordt financieel ondersteund door de Provincie Zuid-Holland, door de gemeente Amsterdam en door het Amsterdams Universiteitsfonds. Tevens helpen diverse vrijwilligers mee om dit project een succes te maken.