Naar aanleiding van een hele bijzondere netvondst is vrijwilligster Thea Teunissen aan de slag gegaan om verschillende knooptechnieken onder de knie te krijgen zodat de werkwijze van het mogelijke (haar)net achterhaald kan worden. In maart 2023 schreef ik over een proef met wollen draad en de tips van Sue Lamberton over de methode om historische haarnetten te knopen. Inmiddels zijn we alweer heel wat maanden verder, maar het aanleren van een nieuwe vaardigheid heeft tijd nodig. Thea heeft inmiddels een volledig haarnet in rode katoen gemaakt wat ik kan dragen in jaren ’40 stijl. Dit net is gemaakt om de techniek van het knopen onder te knie te krijgen.
De werkwijze voor dit haarnet was als volgt: Thea is begonnen met 10 lussen en 3 rijen knopen. Langzaam aan gaat het knopen steeds sneller, 28 rijen knopen in 6 uur. Met deze poging is Thea echter gestopt omdat het net te klein werd. Deze was ook niet opgezet in cirkelvorm.
Met de juiste maat van een houten pen als maatlat en de opzet in een cirkel is ze verder gegaan met zogenaamd ‘spiral netting’. Vermeerderingen lijken gemaakt te worden in historische haarnetten door een grotere maaswijdte en dus langere lussen te creëren. Doordat Thea niet eerder netten had geknoopt liep ze er tegenaan dat ze nog veel fouten maakte die weer uitgehaald moesten worden.
Met de uitleg van Sue Lamberton in een video die in het eerdere artikel ook gepost is heeft Thea zich verdiept in deze methode en kreeg ze na veel oefenen deze methode onder de knie. Het is een hele mooie, stevige knoop die niet verschuift. Een rond maatstokje bleek moeilijker om mee te werken dan een plat maatstokje.
Eén van de vragen die opkwam tijdens het knopen is wat de beste methode is om nieuwe draden aan te hechten. Volgens Het Komplete Handwerken (boek uit 1975) moet je draden dubbel nemen en daarmee knopen, maar dat is bijna niet te doen. Dus maakte Thea maar een knoopje op een plek waar later weer een knoop komt. Dan wordt de knoop wel dik, maar uit close ups van historische haarnetten is soms ook een verdikte knoop te zien. Bij een diameter van 36 cm lijkt het haarnet de juiste grootte te hebben. Aan het net heeft Thea een gedraaid koord gezet, gemaakt uit dezelfde draad van 105 cm lang. Uit historische vondsten blijkt dat haarnetten soms een koord hebben gemaakt met vingerlusvlechten (fingerloopbraiding) of gemaakt van kaardweefsel.
Inmiddels is Thea bezig met nog een andere methode van een dubbele knoop in ongegomde zijde. Hierover heb ik net gepost op de Instagram pagina van het project Textiel uit Hollandse bodem. Je kunt hier een filmpje bekijken over deze methode (ook te zien als je geen instagram hebt).